Rodzice po diagnozie „afazja” często przeżywają szok. Co to jest? Jak z tym żyć? Jak pomóc dziecku? Niestety nie zawsze wszystko jest jasno i klarownie wyjaśnione – nam rodzicom.
W artykule dowiecie się Państwo:
- co to jest afazja?
- jakie są jej przyczyny?
- jakie są jej objawy?
- jak żyć z afazją?
- Co to jest afazja?
Afazja jest terminem pochodzącym z języka greckiego. Oznacza niemówienie (a-nie, fazja-mówienie).
Afazja to brak możliwości prawidłowego wysławiania się i rozumienia innych, przy zachowaniu w pełni sprawnych zmysłów (wzroku, słuchu, aparatu mowy). Brak rozumienia czy wypowiadania się często dotyczy zarówno mowy, jak i jak pisemnego „wysławiania się”.
Afazja - "złodziejka słów"
- Jakie są jej przyczyny?
Zaburzenia wynikające z niewykształcenia kompetencji językowych to rozwojowa afazja dziecięca. Jest to brak rozwoju mowy wywołany patogennymi czynnikami w okresie – prenatalnym, perinatalnym i postnatalnym – do ukończenia 1. roku życia.
Zaburzenia związane z niedokształceniem kompetencji językowych określa się mianem nabytej afazji dziecięcej. Polega ona na zahamowaniu wcześniej prawidłowo przebiegającego rozwoju mowy lub utracie już zdobytych umiejętności językowych. Etiologia zaburzeń tego rodzaju obejmuje okres postnatalny, pomiędzy początkiem drugiego, a siódmym rokiem życia.
Zaburzenia polegające na utracie prawidłowo wykształconych kompetencji językowych nazywane są afazją nabytą typu dorosłego. Geneza tego zjawiska sięga późniejszego okresu, po ukończeniu siódmego roku życia.
Afazja to zaburzenie neurologiczne, którego przyczynę stanowią nieprawidłowości w funkcjonowaniu lub uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.
Afazja jest zaburzeniem polietiologicznym.
Najczęściej wymienianymi przyczynami tego syndromu są:
- wrodzone wady budowy mózgu (np. nieprawidłowe wykształcenie obszarów odpowiedzialnych za mowę);
- niedostateczny rozwój lub opóźnienie dojrzewania neurologicznych procesów odpowiedzialnych za mowę (np. opóźniony proces mielinizacji włókien nerwowych);
- mikrouszkodzenia mózgu powstałe w wyniku udarów, guzów, urazów, zatruć toksynami, napromieniowaniem, procesami zapalnymi.
- Jakie są jej objawy?
Poniżej wymieniono niektóre cechy charakteryzujące pacjentów z afazją w konkretnym obszarze działania. Oczywiście duże znaczenie ma rodzaj zaburzenia, na jaki cierpi chory. Objawy afazji ruchowej czy czuciowej będą się różnić.
Afazja i mówienie
Pacjenci:
- mają trudność w rozpoczęciu zdania, wypowiadaniu pojedynczych słów;
- robią błędy w użyciu przyimków, przedimków i spójników;
- mają trudności ze znalezieniem słów, które chcą powiedzieć;
- doświadczają problemów z wymawianiem niektórych dźwięków;
- nie są w stanie powtarzać słów;
- potrafią dużo mówić, ale to, co artykułują, jest trudne do zrozumienia;
- tworzą dziwne słowa, które brzmią, jakby pochodziły z innego języka lub nie miały sensu;
- zmieniają znaczenie słów, zamieniają słowa.
Afazja oraz słuchanie i rozumienie
Pacjenci słyszą, ale:
- mają trudności ze zrozumieniem tego, co mówią inni;
- trudno im prowadzić rozmowę;
- mogą zrozumieć, co mówią inni, ale jest im trudniej pojąć sens rozmowy w zatłoczonych lub hałaśliwych miejscach, gdy są zmęczeni, jeśli rozmówca mówi zbyt szybko lub nie wyjaśnia tematu rozmowy, używa skomplikowanych słów lub długich zdań, lub jeśli w rozmowie uczestniczy wiele osób.
Afazja i czytanie
Pacjenci z afazją widzą napisany tekst, ale:
- nie pamiętają dźwięków niektórych liter;
- czytają jedno słowo za drugim, bez zważania na interpunkcję;
- mają trudności ze zrozumieniem tego, co próbują przeczytać;
- potrafią przeczytać kilka słów, ale nie długie lub skomplikowane teksty;
- mogą czytać prawie wszystko, ale mają trudności ze zrozumieniem szczegółów.
Afazja i pisanie
Pacjenci mogą mieć trudności z:
- uporządkowaniem tego, co chcą napisać;
- pisaniem liter ze słuchu;
- dobrą konstrukcją zdań;
- pełnym zapisem słowa (piszą tylko niektóre litery).
Afazja i korzystanie z liczb
Pacjenci mogą mieć trudności z:
- odczytywaniem numerów;
- powiązaniem liczby z odpowiednią ilością;
- wykonywaniem operacji matematycznych;
- zarządzaniem czasem i pieniędzmi (np. określaniem, o której będzie autobus lub wydatkami na rachunki).
- Jak żyć z afazją?
- Nie musimy robić niczego skomplikowanego.
- Nie pozwalajmy na izolację osoby z afazją.
- Rozmawiajmy z nią i miejmy cierpliwość, gdy potrzebuje czasu na sformułowanie wypowiedzi. Mówmy powoli, używając prostych zdań, i zachęcajmy do wypowiadania się.
- Nie mówmy zbyt głośno czy wprost do ucha, bo przecież to nie zaburzenia słuchu są problemem. W czasie rozmowy zwracajmy się twarzą do rozmówcy – to pozwoli mu wspierać się odczytywaniem ruchów naszych warg.
- Słuchajmy uważnie, cierpliwie i nie poprawiajmy bez przerwy błędów. Nigdy nie pozwalajmy sobie na krytykę.
- Jeśli mamy problem ze zrozumieniem komunikatu, dopytujmy się. Ułatwi to komunikację oraz zmniejszy frustrację afatyka z powodu trudności z przekazaniem zamierzonej treści.
- Starajmy się ograniczyć ilość bodźców słuchowych, które będą rozpraszać podczas mówienia.
- Okazujmy aprobatę dla starań, potwierdzajmy, że zrozumieliśmy, co nasz rozmówca chce przekazać.
- Pamiętajmy, że osoby z afazją mają problemy z podzielnością uwagi, lepiej sobie radzą, wykonując tylko jedną czynność.
Czy dziecko z afazją będzie mówiło?
Wszystko jest zależne od tego, jaki wystąpił charakter zaburzenia. Niezwykle istotne jest działanie: praca z logopedą lub neurologopedą oraz kontynuowanie zaleconych ćwiczeń w domu. Wiesz, że mózg małego dziecka jest bardzo plastyczny, dlatego prowadzona terapia może przynieść zadziwiające efekty. U niektórych dzieci objawy mogą zupełnie zaniknąć; czasami jednak, mimo postępów, pozostają pewne ograniczenia: problemy w uczeniu się lub problemy w tworzeniu dłuższych wypowiedzi poprawnych pod względem składniowym.
oprac.: K. Kania-Bzdyl
Źródła:
www.pedagogika-specjalna.edu.pl
